De dag erna…

Herald ligt al te slapen en ik zap nog wat. Oranje heeft net de halve finale van de Nations League verloren. Heb vanavond geen zin in interviews over een verloren wedstrijd dus… zap! Een vrouw maakt het bed op, maar haar man wil haar de kamer uittrekken. “Wat heeft het nog voor zin”, zegt hij. Ik begrijp niet waar ik naar zit te kijken. De vrouw gaat stug door met het recht leggen van de lakens op het bed, de man pakt haar op en sleurt haar mee. Ze gilt, een oerkreet, ze wil niet weg. Een schreeuw van een moeder heeft iets hartverscheurends, zegt een meisje in tranen. Daarna vertelt de regisseur dat het beeld van de scène niet goed bleek te zijn. Ze moest het nog een keer spelen. Ik was al lang blij dat het spelen was, want het leek zo echt.

Snel check ik op mijn slimme tv waar ik naar zit te kijken. De documentaire Television Event van de VPRO. Met archiefbeelden en interviews wordt er gekeken naar de impact van de tv-film The Day After. ABC had altijd een Movie Night die ik herken aan zijn begintune, omdat deze tune bijna exact die van Willem Ruis’ 5 tegen 5 is. Er zijn een hoop uitstekende tv-films in de loop der jaren in de vergetelheid geraakt, maar niet The Day After. Deze film uit 1983 gaat over de bom, een nucleaire oorlog en vooral de gevolgen ervan de dag erna. Ging ABC destijds deze film echt op een familiezender uitzenden? De commercie haakte natuurlijk af. Niemand wilde adverteren, behalve een popcornmerk.

Ondertussen werd de regisseur van de film verzocht geen bloed, littekens of verbrande mensen te tonen. Hij werd ontslagen en vervolgens weer aangenomen en ondertussen belde het Witte Huis. President Ronald Reagan wilde de film voor uitzending zien. Waar hij normaal gesproken leuk met Nancy naar Top Gun zat te kijken, was hij na het zien van The Day After de dag en de dagen erna depressief. De regisseur hoopte dat Reagan met zijn kernwapenbeleid niet herkozen zou worden. Dat gebeurde niet, maar hij paste wel zijn beleid aan en maakte nieuwe afspraken met Rusland.

De dag na de uitzending stond Amerika anders in het nucleaire debat. Honderd miljoen kijkers zagen die avond wat je niet wil zien, en die ene reclame over popcorn. Die zette alles meteen in perspectief. Even kiezen tijdens het vergaan van de wereld: zout of zoet? De kracht van televisie in 1983. Een klein groepje dappere makers veranderde op die avond van 20 november de wereld. En ja, de film is ook in Rusland uitgezonden. Hopelijk ligt er anno 2023 nog ergens een kopietje.