Het is 7 maart 2002, even na middernacht. Paul Witteman leidt een verkiezingsdebat. Er zijn gemeenteraadsverkiezingen geweest en in Rotterdam heeft de LPF van nieuwkomer Pim Fortuyn een enorme overwinning behaald. Zijn partij zal in mei van dat jaar ook meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen en doet het bijzonder goed in de peilingen.

Als laatste schuift PvdA-lijstrekker Ad Melkert aan, de gedoodverfde opvolger van 'paarse' premier Wim Kok. Melkert feliciteert zijn tegenstanders, ook Fortuyn. Het kost hem zichtbaar moeite. Via de media hebben de twee elkaar al voor van alles uitgemaakt, zo noemde Melkert de flamboyante columnist en hoogleraar 'asociaal'. "Hoe geloofwaardig is deze felicitatie?" vraagt Witteman. Als Melkert uitleg geeft – hij spreekt over het belang van de democratische gewoonte – begint Fortuyn door hem heen te praten. "Wilt u een beetje orde houden meneer Witteman?" vraagt Melkert met een zuur gezicht.

Ramsey Nasr

De beelden worden legendarisch. Twintig jaar later weten we hoe het afloopt: Fortuyn wordt op 6 mei vermoord, de LPF komt op 15 mei vanuit het niets op 26 zetels en de PvdA verliest er 22. Op aandringen van Kok treedt Melkert af en verdwijnt uit beeld. Een topfunctie in het bedrijfsleven is hem, in tegenstelling tot veel andere oud-politici, niet gegund. Scenarioschrijvers Pieter Bart Korthuis en Nathan Vecht gebruikten dat gegeven als basis voor Het Jaar van Fortuyn.

Daarin speelt Ramsey Nasr de rol van PvdA-lijsttrekker. "Net als iedereen had ik bij hem het beeld van een wat kleurloze, niet bijzonder daadkrachtige of charismatische man", zegt de acteur. "Maar dat is de buitenkant, als acteur wil en moet je verder gaan. Wie is de man zelf, áchter dat beeld? Ik wilde hem kunnen begrijpen; me kunnen inbeelden hoe hij privé was in die dagen – de kans is vrij groot dat hij thuis in het gezelschap van zijn vrouw en dochters heel anders was. Je wil een persoon van vlees en bloed neerzetten."

Ad Melkert

In tegenstelling tot veel andere betrokkenen wilde Melkert zich niet laten interviewen voor de research van de serie. Toch lukte het met hulp van ingewijden een goed beeld van hem te krijgen, vertelt Nasr. "Gerdi Verbeet, zijn politiek adviseur destijds, zei dat ze hem de briljantste politicus vindt met wie ze ooit heeft gewerkt. Ik heb daarnaast veel over hem gelezen en eindeloos zijn speeches en interviews met hem zitten bekijken en beluisteren, van zowel voor, tijdens als na de periode Fortuyn."

Hij kreeg daardoor veel sympathie voor Melkert. "Het viel me op dat hij jaren later, als hij zich inmiddels uit Nederland en de Nederlandse politiek heeft teruggetrokken, veel losser overkomt. Hij is dan ontstellend eerlijk over zijn eigen rol en zijn fouten. Dat pijnlijke zelfinzicht vond ik mooi en dat neemt me ook voor hem in."

Het Jaar van Fortuyn is vanaf vrijdag 25 maart 2022 om 21:30 uur te zien op NPO 1.