Journalist en programmamaker Fidan Ekiz (47) belt in vanuit haar keuken in Rotterdam, boven haar hoofd hangen feestvlaggetjes. Zoon Ferran was in oktober jarig, vertelt ze. Hij is elf geworden. “Zelf ben ik in december jarig, dus ik laat de vlaggetjes gewoon hangen. Mijn moeder vindt het geen gezicht, ik zie dat anders.”

Heb je ineens een bijna-puber in huis...

“De tijd gaat zo snel! Hij wil tegenwoordig alleen naar school fietsen, dat vind ik echt heel eng. Vooral op de heenweg, dan is het nog donker en is het druk op de weg. Ik ben hem achterna gefietst; daar heb ik een filmpje van gemaakt dat hij later tegenkwam op mijn telefoon. Hij voelde zich echt verraden.

‘Je moet het loslaten, een kind moet zelfstandig worden’, zegt mijn omgeving dan. Dat begrijp ik wel, maar dat is moeilijk als volwassenen append of onder invloed achter het stuur zitten. Vorige week is hier nog een jongen van veertien aangereden door een vrachtwagen. Maar goed, ik dwaal af. Wat wil je weten over Op de Barricade?”

Je bezoekt in de serie drie plekken waar burgers in conflict zijn met overheid of bedrijven. Waarom wilde je dit programma maken?

“Vaak begrijp je pas echt waarom mensen zich ergens druk om maken als je ziet hoe ze leven, hoe ze voor elkaar zorgen en welke tradities daarin een rol spelen. Ik wilde die menselijke verhalen vertellen, in hun levens duiken. Tegelijkertijd blijf ik kijken naar de feiten en onderzoek ik alle kanten van een verhaal.”

In de eerste aflevering ga je naar Zandvoort, waar campinggasten in opstand komen tegen een projectontwikkelaar die er luxe chalets wil bouwen. Wat trof je aan?

“Een familiecamping waar Jordanezen al generaties lang samenkomen, sommigen wonen er zelfs permanent. Nu moeten ze wijken voor de rijken, terwijl ze geen kant op kunnen en hun stacaravans straks niets meer waard zijn. Het raakt me dat het laatste stukje Jordaan hiermee dreigt te verdwijnen. Dit zijn mensen bij wie je altijd kunt aanschuiven, waar André Hazes wordt gezongen aan tafel. Het was zo’n warm welkom. Ik voel me sowieso meer op mijn gemak bij volkse types.”

Hoe komt dat?

“Ik ben opgegroeid in een volkswijk in Rozenburg, onder de rook van Rotterdam. Die heette de Tulpenbuurt, maar werd de turkenbuurt genoemd omdat er zoveel gastarbeiders woonden. Samen optrekken, naar elkaar luisteren: de gemeenschapszin was heel sterk. Dat is iets dat ik in Nederland steeds meer mis, we lijken elkaar uit het oog te verliezen. Ik ben in mijn werk altijd op zoek naar hoe mensen weer met elkaar kunnen praten, naar elkaar kunnen luisteren.”

©Omroep WNL

Waarom vind je dat zo belangrijk?

“Het gaat vaak mis in de communicatie, dat blijkt ook uit deze serie. Burgers hebben het gevoel dat overheden of bedrijven over hun hoofden heen besluiten nemen. Uiteindelijk zijn de meeste mensen bozer over het feit dat ze niet betrokken worden bij het maken van de plannen dan over de plannen zelf. De mensen in Albergen bijvoorbeeld, die tegen de komst van het azc zijn; zij worden nu als racisten bestempeld. Laten we eerst naar hun standpunten luisteren, dan kunnen we daarna bepalen wat we ervan vinden. In documentaires als deze kan dat, is er ruimte om het hele, genuanceerde verhaal te vertellen.”

In een eerder interview vertelde je dat je familie het meteen ziet als je niet op je plek bent in een programma.

“Ja, zij zien het meteen als ik niet 100 procent mezelf ben. Bij Op1 bijvoorbeeld zagen ze dat ik me inhield. Ik genoot van het samenwerken met collega’s, dat mis ik. Maar het was een strak format en ik vond het lastig om maar beperkt de tijd te hebben voor een onderwerp. ‘En dan nu iets heel anders!’ Verder heb ik het hart op de tong, maar Op1 was niet de plek om discussies aan te gaan. Dan floepte ik er weer iets uit en dacht ik later: dat was niet zo handig Fidan. Misschien voelde ik me daarom ook zo thuis bij de Jordanezen op die camping. Die roepen ook gewoon wat ze denken, zonder elkaar daar meteen op af te rekenen. Ik wil kunnen laten zien wat ik voel.”

Veel mensen vinden jou polariserend.

“Wat ik zeg wordt me inderdaad niet altijd in dank afgenomen. Dat is prima, het hoort erbij. Op tv moet je snel reageren als je een punt wilt maken, dan helpt het niet om een zalvende toon aan te slaan. Ik vraag me wel steeds vaker af wat het oplevert. Bereik ik op deze manier iemand? Ik vind het nog steeds leuk om aan te schuiven in talkshows en mijn mening te geven, maar ik doe het wel minder. De laatste maanden heb ik bijna nergens gezeten. Liever vertel ik iets aan de hand van een documentaire, essay of een boek. Dan heeft het meer body en kan ik een onderwerp van meerdere kanten bekijken.”

Welke kant van jou mag wel wat meer belicht worden?

“Mensen denken dat ik er altijd met gestrekt been inga, terwijl ik juist bereid ben tot dialoog. Dat laat ik zien in Op de Barricade, maar ook in Veerboot naar Holland, de serie over de migratiegeschiedenis van mijn ouders die ik samen met Kees Schaap maakte. In plaats van een pittige quote te geven, discussieer ik liever een uur over een onderwerp.

Wat dat betreft paste De Nieuwe Maan, wat ik een aantal jaar geleden presenteerde, goed bij mij. Ik hoop dat ik ooit een discussieprogramma kan gaan maken. Verschillende standpunten bij elkaar brengen en daarover in gesprek gaan; volgens mij is dat de enige manier om iets te bereiken in een land waar mensen lijnrecht tegenover elkaar staan.”

Waar zie je jezelf over een paar jaar?

“De gedachte dat ik de rest van mijn leven alleen in Nederland zou wonen, vind ik benauwend. Ik verbaas me soms over hoe mensen hier denken, hoe ze elkaar beperken. Het liefst zou ik mijn tijd verdelen over verschillende landen. Onderweg zijn, zodat mijn blik niet vernauwt en ik niet in een bubbel terechtkom. Welke landen? Ik heb nog geen idee, spring altijd van de hak op de tak. Als ik geen kind had gehad, had ik hier niet permanent gewoond. Dat weet ik zeker.”

Op de Barricade is vanaf 19 november om 21.30 uur wekelijks te zien bij WNL op NPO 1.