"Spelers moeten voetballen", zei bondscoach Louis van Gaal op de laatste persconferentie van het Nederlands Elftal voor de Nations League-wedstrijden in september. Over de omstandigheden van de arbeidsmigranten die in Qatar aan de WK-faciliteiten bouwden, wilde hij het niet hebben. Al begreep hij de discussie over een compensatiefonds voor nabestaanden van slachtoffers ervan goed. "Natuurlijk sta ik daarachter."

KNVB

Secretaris-generaal Gijs de Jong van de KNVB benadrukte toen dat de voetbalbond wereldvoetbalorganisatie FIFA had verzocht om snel een compensatie te regelen. "Mooie praatjes weer", reageert programmamaker Danny Ghosen. "Ze moeten niet praten, maar actie ondernemen. Desnoods zelf een fonds voor die arbeiders oprichten. De Europese voetbalbonden zijn allemaal bang voor de FIFA. Niemand erkent dat het fout is om in Qatar te voetballen. Van Gaal vindt het verschrikkelijk dat het toernooi daar wordt gehouden. Ga er dan niet heen!"

Boycot

Teleurgesteld, verontwaardigd, gefrustreerd, verdrietig, boos – zeg maar gerust witheet; Danny is het allemaal. Hij was ook niet welkom op bovengenoemde persconferentie. Alweer niet. "Ik mag niet bij de spelers komen, want ik stel vragen over de WK-deelname van Oranje. Elke keer heeft de KNVB een andere smoes: 'het zit vol', 'je bent geen sportjournalist'. Nou, ik heb nu een sportperskaart en ik kom er nog steeds niet in."

Qatar

Ook Qatar kwam hij niet in. Hij wilde erheen om met eigen ogen te zien onder welke erbarmelijke omstandigheden de arbeidsmigranten uit Azië en Afrika moesten wonen en werken om het WK voetbal mogelijk te maken. Uiteindelijk reisde hij naar Nepal, waar veel van hen vandaan komen. Op het vliegveld van hoofdstad Kathmandu werd hij meteen geconfronteerd met zijn onderwerp. "Talloze mannen vertrokken als arbeider naar het Midden-Oosten, als helden door familie en vrienden uitgezwaaid. Want zij gaan zorgen voor een betere toekomst voor hen allemaal, denken ze."

Voor hun reiskosten en visum draaien de arbeidsmigranten zelf op. "Ronselaars zeggen: 'Je verdient dat daar snel terug.' Ze beginnen al met een schuld van minimaal duizend dollar, dat is voor hen ontzettend veel. Omdat ze daar ook kosten maken, zitten ze er vast. Vaak worden ze te laat of zelfs helemaal niet uitbetaald."

Nepal

Danny bezocht de Nepalese dorpjes waar deze arbeiders vandaan komen. "De mensen zijn er straatarm. Ik sprak een vrouw wier man in Qatar zelfmoord pleegde omdat hij de druk niet aankon. Nu moeten zij en haar kinderen zijn enorme schuld aflossen. Dat kunnen ze nooit."

Veel indruk maakte het verhaal van een jongen die uit Qatar was teruggekeerd met een nierziekte. Trots had hij Danny een foto van het stadion getoond waaraan hij had meegebouwd. "Hij zei: 'Mooi, hè?' Oranje speelt daar straks. Hij is stervende, want heeft geen geld voor een nieuwe nier. Echt hartverscheurend. Ik hoop dat iedereen na mijn uitzending denkt: waar zijn we mee bezig?"

In de Schaduw van het WK

Er zijn vanaf 25 oktober 2022 eerst elke dinsdag drie korte afleveringen te zien van In de Schaduw van het WK, waarna er op 14 november 2022 nog een lange documentaire wordt uitgezonden. Alle delen zijn rond 21:00 uur te zien op NPO 2.